جوخه‌ی راستگو

سال‌های سال گذشته از زمانی که نوار vhs فیلم غلاف تمام فلزی(Full Metal Jacket) رو از ویدیو کلوپ کرایه کردم و پنهانی نشستم پای فیلمی که به معنای واقعی کلمه، جادوم می‌کرد. فعل استمراری برای اینکه هنوز وقتی هوس می‌کنم محسور به فیلم بشم این شعبده‌بازی تکرارنشدنی استنلی کوبریک رو تماشا می‌کنم. تا اینکه چند روز پیش توی لیستم متوجه فیلم مهمی شدم که به طرز ناگواری از دیده شدن افتاده؛جوخه (Platoon) محصول 1986 هالیوود. از پوستر کاملا عیان بود که درباره جنگ ویتنامه. وقتی فیلم شروع شد با دیدن سلاح و فرم لباس نظامی‌های آمریکایی، بی‌درنگ یاد غلاف... افتادم. قلقلک عجیبی همه وجودم رو گرفته بود و حس می‌کردم دارم فیلمی رو می‌بینم که از دیدنش «واقعی» و «حقیقی» لذت می‌برم. و طبق معمول بعد از پایان فیلم، سرچ می‌کردم تا بیشتر و بیشتر درباره جنگ ویتنام بدونم. حالا فهمم گرفته ارتباط من با این فیلم‌ها «صرفا برای فیلم» یا «تم جنگ» نیست، بلکه رابطه فرامتنی و بیرون از قابی با هرفیلمی دارم که با شفافیت و بدون پرده به «جنگ ویتنام» پرداخته باشه. برای همین وقتی از خوب‌های با تم جنگ و ضدجنگ حرف می‌زنم بی‌درنگ یاد راننده تاکسی(Taxi Driver)،اینک آخرالزمان(Apocalypto Now)،متولدچهارم جولای(Born on the Fourth of July) می‌افتم. اما چرا؟ چون توی همه‌ی اینها سربازهای آمریکایی چه در جنگ چه پس از جنگ، به خاک و خون کشیده میشن؟ چون واقعیت‌های وحشتناکی از کشتار وحشیانه مردم و زنان و کودکان بی‌گناه رو نشون میدن؟ چون به فضاحت کشیده شدن آمریکا به عنوان قوی‌ترین ارتش نظامی دنیا در برابر نیروهای ضعیف و کم تجهیزات ویتنامی رو نمایش میدن؟ چون در لایه‌های زیرین خودشون فریاد میزنن که «این جنگ به توچه»؟ بله! می‌تونه همه‌ی اینها که توی خودآگاه و ناخودآگاه ضدآمریکایی نهفته‌ن باشه به اضافه‌ی «صداقت هنرمندانه‌ی هنرمند». الیور استون، کارگردان جوخه از شرکت‌کننده‌های در جنگ ویتنام بوده؛ اون می‌تونسته با جریان آب حرکت کنه و برابر با فضای آن‌موقع هالیوود،از جنگی که سراسر ناجوانمردی و خشونت و ظلم محض بوده، قهرمان‌سازی کنه و حق رو وارونه جلوه بده(کما اینکه سری فیلمهای بسیاری ساخته شد از جمله رمبو) اما نه تنها این کار رو نمی‌کنه، بلکه بی پرده به جنایت‌های جنگی نیروهای آمریکایی، و البته اثر روانی مخربی که جنگ، روی اونها میذاره، می‌پردازه. و واقعیتی رو به تصویر میکشه که خودش شاهد و تحت تاثیر اون بوده نه تصویر و داستانی که سران و سردمداران آمریکایی جنگ‌طلب میخوان. نتیجه‌ی این صداقت هم می‌شود فیلمی که ماندگار است و همچنان پس از سی سال از آن صحبت می‌شود. 

پ.ن: این یک پست صادقانه نیست.