بعد از کلیپ‌هایی که توی پست‌ها گذاشتم برخی از دوستان که تعدادشون از عدد انگشتای دست عبور کرده پرسیدن برای ویرایش فیلم چه نرم‌افزاری مناسبه.به احترام این حضرات،راغب شدم توی یه پست،مختصر و مفید و کابردی چندتا خوبشو سوا کنم و معرفی کنم بلکه زکات اندک دانش فنی خودمو آخر این ماه مبارکی پرداخته باشم.پس بدون مقدمه اضافی بریم سر اصل مطلب.
اول:«استفاده روزمره و عمومی»
اونایی که نمیخوان کارای پیچیده کنن.اونایی که با یه Cut ساده و قرار دادن Music یا Sound effect روی تصویر مورد نظرشون کارشون راه میفته.اونایی که سیستم قوی ندارن و میخوان مثلا در حد درست کردن یه آلبوم جشن تولد یا مراسم هیئت(یا مراسم غیرخرافی خودمون سپنچرمازگان داریم،هالووین،مهمونی کامی و ...) Photo/video clip داشته باشن،میتونن از نرم‌افزارهای زیر بهره ببرن که خداروشکر به لطف کشور فاقد قانون کپی رایت،همه نسخه‌ها رو میشه از سافت98 و امثالش دانلود کرد.
"The Recruit"(برای تازه‌کارها و ساده‌کارها)
رتبه اول Avs video editor:
این نرم افزار بهترین گزینه و نزدیکترین گزینه برای اینه که کار تمیز در بیارید.تقریبا روی هر نوع سیستمی هم جوابه.فقط یه نکته بگم وقتی صفحه نرم‌افزار باز شد نگرخید! تقریبا اکثر نرم افزارهای ویرایش فیلم/صدا شلوغن ولی کار کردن باهاشون اصلا سخت نیست.نیم ساعت یه ساعت حوصله خرج بدید همه کاربردی‌ها رو خودجوش یاد میگیرین.عوضش کلیپ‌های قشنگ قشنگ میسازید و نشون بقیه میدین کیف کنن.همینطوری که الان بلدید با بیان و بلاگ کار کنید و پست‌های قشنگ بذارید. Avs جان با همین نام، نرم افزار ویرایش صدا،عکس و تبدیل فیلم هم داره که اونا هم خوبند تا حدودی.
رتبه دوم Magix Vegas Pro:
کار با این یکی از بالایی کمی آسونتره.با این مهم که تقریبا از اکثر فرمت‌های ویدیویی پشتیبانی میکنه که مسئله بسزایی‌ست."توضیح فرمت‌ها خیلی مفصله،لذا همین که میگم مهم،یعنی واقعا مهمه :| ". یکی از قابلیت‌های خیلی خوب مجیکس خان،اینه که خیلی راحت و خوشگل میشه از متن و تیتر و تایتل روی تصاویر استفاده کرد.باقی کاربردها رو خود سایت‌ها توضیح دادن.توی پایان پست،نکته‌های ریز و مهمی که میتونه کلیپ‌ها رو خوشگل کنه میگم.
رتبه نهم Windows Movie Maker:
این نرم افزار مشهور(!!)، همینطور که از اسمش پیداست خیلی ضایعس. اصلا توصیه نمیکنم. خودمم باورم نمیشه یه زمانی چقدر باهاش کلیپ ساختم و چقدر بین دوست و آشنا دیده شدم! یه چیز فاجعه‌ایه اصلا. یعنی paint ویندوز شرف داره بهش.حالا جرئت دارید ازش استفاده کنید :| فقط اینکه خیلی خیلی سبک و کم‌حجمه. رابط کاربری بسیار بسیار ساده و راحتی داره و البته بسیار دم دستیه!
.
نرم‌افزارهای مبایلی هم
خیلی زیادن و پرطرفداراش با یه سرچ پیدا میشن.اما جز درحال ناچاری،توصیه نمیشه.چرا؟چون اگرچه به نظر میرسه کار باهاشون خیلی سادس،ولی قدرت و درک زیبایی‌شناسی ویرایش رو از شما می‌گیرن.به این مهم اضافه کنید محدویت امکانات،محدودیت اندازه صفحه نمایش،خروجی ضعیف(چون برای Cpu مبایل طراحی شده و شما اون کلیپ رو فقط روی مبایل میتونید خوشگل ببینید.یکی دیگه ازون توضیحای مفصل که به ذکر مهم بودنش :| بسنده میشه). عجالتا،خودم اگه خدای ناکرده مجبور باشم از Action Director استفاده میکنم.حتما نسخه کرک شده دانلود کنید تا از واترمارک مزاحم در امان باشید.
دوم: «کاربری حرفه‌ای حق همگانی»
این نرم‌افزارها ویژه تدوین حرفه‌ای فیلم،مستند و ... هستن اما استفاده عمومی ازونها نه تنها منافاتی نداره بلکه پیامدهای بسیار مثبتی داره. در کل برای اونایی که دنبال کار حرفه‌ای و دقیقن.اونایی که میخوان روی سیستم قوی‌شون نرم‌افزار باکلاس داشته باشن. و از همه مهم‌تر،اونایی که دنبال یه حرفه هنری جذاب و نون و آبدار و البته سخت هستن این بخش رو معرفی میکنم.
طبیعیه کار با این حرفه‌ای‌ها سخت‌تره اما به ازاش بهترین خروجی رو خواهیم داشت.ولی بازم میگم کار با اینها نیز ساد‌ه‌س.هر نوع آموزشی رو بخواین توی گوگل میتونید پیدا کنید.که من آموزش‌های رایگان ولی فوق‌العاده استادگرامی،قند،نمک، شیرین‌بیان،«طوفانی»رو به شدت توصیه میکنم.
"LéonThe Professional"
رتبه اول Adobe Premiere pro:
مدیونید فکر کنید چون خودم باهاش کار میکنم بهش رتبه یک دادم.همین که بدونیم با این پسر با کلاس،خوشگل‌ترین فیلمای سینمایی رو شاخ‌ترین تدوینگرای ایرانی و خارجی ادیت کردن کافی نیست؟ این پسر جوان از خانواده Adobe به قدری خوب بوده و هست که باقی شرکتای سازنده نرم‌افزار، مثل چی از روش اسکی رفتن. یکی از مهم‌ترین کاربردهای نرم‌افزارای حرفه‌ای وجود پلاگین‌ها،پریست‌ها و افکت‌های متعدد تصویری و صوتی هست.با یه Draq ساده، برش نما به نمای شما حسابی جذاب میشه.
پرده سبز،یکی دیگه از پدیده‌های جذاب نرم‌افزارای حرفه‌ایه.از اصلی‌ترین حقه‌هایی که جادوی سینما رو به کمال رسوند. هرچی فیلم و سریال اکشن و حتی غیراکشن مثل شهرزاد که تا حالا دیدید رو خودتون میتونید بسازید.کافیه به مامان خونه بگید سری بعدی پرده‌های خونه رو سبز بگیره D: .یه تصویر با زمینه پرده سبز از خودتون بگیرید بعد Background رو به هرچی که دوس دارین تغییر بدین(من خودم رو گذاشتم کنار کاراکتر محبوبم اسمیگل ارباب حلقه‌ها). بحث پرده سبز هم اینجا گفتم چون به حسب تجربه میدونم اعمال پرده سبز،توی این نرم‌افزار از باقی حرفه‌ای‌ها بهتر انجام میشه.
لازم به ذکره که نسخه جدیدش(2018)خیلی سنگین شده و سیستم قوی و به روز میخواد.اما همچنان میشه با نسخه‌های 2015 و قبلیاش روی سیستم‌های متوسط به بالا کار کرد و کارای خوب ساخت.
نکته: Final cut pro هم نسخه ویژه سیستم‌های Mac هست که محصول همین شرکت Adobe است.فقط یک بار باهاش کار کردم و متوجه شدم عه! چقدر آسونه کار کردن باهاش! مرگ بر سیب گاز زده :|
رتبه دوم Grass Valley Edius
ایشون سوگولی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران هستن.باکس تدوین صداوسیما کلا با این بزرگوار بسته میشه.غیر از این هنوز هم ترجیح خیلی از تدوینگرا،کار با ادیوس هست بنا به این دلایل:سریع،ساده،سبک،روان. ظاهرش بی‌کلاسه اما کار کردن باهاش لذت‌بخش و راحته. فرق خاصی در کابردها و امکانات با بالایی نداره جز اینکه اگه دنده و فرمون یکی سمت چپ باشه اون یکی سمت راسته مثلا.البته کار با این نرم‌افزار روی سیستم‌های متوسط هم دوشواری نداره و بیشتر بخاطر همین پرطرفداره.
در کل "اگه روزی خواستید تدوینگر بشید حتما باید هر دوی اینها رو بلد باشید".شخصا برای خودم مورد کاری پیش اومده که صاحب‌کار اصرار داشته به ادیوس مسلط باشم،جای دیگه هم بوده که فقط پریمیرکار میخواستن.
رتبه سوم
Corel Video Studio
شخصا با ایشون کار نکردم.اما چون بین رفقای همکار،به کاربری بسیار راحت شهرت داره بد ندیدم معرفی بشه.ظاهرا و تقریبا همه کارهای حرفه‌ای رو میتونید به شکل ساده و بدون نیاز به آموزش با ایشون انجام بدید.ولی توی شکل و شمایل، تفاوت آنچنانی با بقیه داداشای حرفه‌ای نداره.
رتبه چهارم
Pinnacle Studio
این نرم‌افزار هم جزو خوبا بوده در قدیم! به خاطر به روز نشدن داره به تاریخ می‌پیونده. اما هنوز هم خیلی‌ها ازش استفاده میکنن که عمده دلیلش وجود افکت‌های فراوون! توی دل خودشه. چون بسیاری از افکت‌ها نیاز به نصب جداگونه دارن که میشه گفت مزیت مهمی به حساب میاد خصوصا برای کسایی که میخوان کلیپ‌های خوشگل بسازن.
یکی از خاطرات بدِ ادیتم برمیگرده به یه کار مستند کوتاه که فرد نیمه‌نابلدی با این نرم‌افزار کار کرده بود و من مجبور بودم با شازده‌ی خودم غلطاش رو بگیرم.مثل این می‌موند که لکه گیری پراید با رنگ مخصوص پورشه انجام بشه!
رتبه پنجم و ششم هم داریم ولی فکر میکنم همینا کافی باشه.
اما در پایان؛
. هیچ وقت اعجاز تصویر رو دست کم نگیرین. چه کار شما هست چه نیست همیشه دست به دوربین باشین(مشخصا نه از دعوا و تصادف‌های خیابونی) و فیلم بگیرین. دست کم برای ثبت توی خاطرات شخصی خودتون. الان دیگه اکثر مبایل‌ها با کیفیت خوبی فیلم می‌گیرن پس از هر فرصتی برای ثبت تصویر (و احیانن ویرایش) که قوی‌ترین عنصر حسی برای آدمیزاده بهره ببرین.
. رعایت قاب‌بندی مناسب،گرفتن نمای زیبا و اصولی،اعمال برش(Cut)فقط دقیقه‌ای تأمّل میخواد و اندکی دقت به نمونه کارهای خوب.
. به اعجاز صدا نیز(اعم از موسیقی،افکت صوتی،صدای محیط و ...) کاملا آگاه باشین و جدی‌ش بگیرین!
. اعجاز قصه‌گویی رو فراموش نکنید! حتی فوتوکلیپ‌ها اگه دارای روایت و قصه باشن بیش از انتظار جذاب میشن.
. اگه با مبایل فیلم میگیرین همیشه افقی(Landscape) بگیرید. اگه دیدید موقع عمودی فیلم گرفتن یکی داره سرتون داد میزنه اون منم. دارم برای استوری اینستاگرام می‌گیرم و اینا هم نداریم :))
. در پایان کار با نرم‌افزارها باید خروجی(Export)بگیرید.نرم‌افزار انواع فرمت‌ها و رزولوشن‌ها رو به شما پیشنهاد میده.اگه قرار باشه حرفه‌ای بشید حتما باید با انواعش آشنا بشید اما به صورت کلی فرمت Mp4 روی حالت h.264 بهترین خروجی رو به شما میده.
. نرم‌افزار یه وسیله‌ست مثل ماشین. رانندگی بد با بهترین ماشین توفیری نداره.چیزی که یه بسته تصویری رو زیبا و دیدنی میکنه میزان خلاقیت و درک زیبایی‌شناسی تصویره. در صورتی که به اندازه کافی فیلم‌های ضبط‌شده خوب داشته باشیم،کافیه برای هر برش و هر نما «حداقل یک دلیل مناسب و هدفمند» وجود داشته باشه تا ویرایش خوبی داشته باشیم. و هدف چیزی نیست جز میخکوب نگه داشتن بیننده از آغاز تا پایان.
. «ریتم» و ما ادراک ریتم! همون چیزی که حین گوش کردن به موسیقی ما رو وادار به حرکت فیزیکی سر و گردن(باقیش Fault حساب میشه D:)میکنه.اگه برای فیلم و کلیپ‌تون از موسیقی به عنوان زیر صدا استفاده میکنین،حتما حتما ریتمش رو حین Fade in , Fade out , Cut ها در نظر داشته باشین.
. سریال شهرزاد رو همه دیدیم. غیر از دکور،لباس‌ها و شخصیت‌ها و داستان،چیزی که مخاطب رو به اون تاریخ می‌بره رنگ و لعاب تصویره. دوربین‌ها در حالت عادی تصاویر رو خام ضبط میکنن. با «اصلاح رنگ» که آخرین مرحله فیلمسازیه البته قبل از صداگذاری،فیلم تبدیل میشه به حال و هوایی که بهش تعلق داره.همون رتوش/میکاپ که توی عکس‌ها زیاد هست.اکثر این نرم‌افزارها حتی مبتدی‌ها قابلیت اصلاح رنگ رو دارن.یه فیلتر ساده گاهی اوقات جذابیت کلیپ رو چندین برابر میکنه.چون هیچی به اندازه «حس بیننده» مهم نیست.
. در پایان،کتاب بخونیم.
کتاب نه تنها یاد میده. بلکه ما رو برای عمل به علاقه‌مندیامون به وجد میاره!
اگه لازم شد حتما کتاب‌های مرتبط با زیبایی‌شناسی تدوین معرفی میکنم.
------------------------------------------------------------------------------------------
توضیح عکس:
دستگاه موویلا. پیش از پیدایش دیجیتال و نرم‌افزارهای کامیپوتری،تدوینگرها با این دستگاه کار میکردن.برای کسایی که سختی کار تدوین رو میدونن تصورش دشواره که تدوینگرای قدیم چطوری با نگاتیو،قیچی و چسب،خروجی‌های درخشانی مثل فیلمای دهه شصت و هفتاد شمسی و هشتاد و نود میلادی داشتن.
